Emocje są integralną częścią naszego życia, wpływając zarówno na nasz umysł, jak i ciało. Gdy przeżywamy radość, smutek, złość czy strach, nasze ciało reaguje w różnorodny sposób. Zrozumienie tych fizycznych reakcji jest kluczowe, szczególnie w pracy z dziećmi, które dopiero uczą się rozpoznawać i wyrażać swoje emocje.
W niniejszym artykule wspólnie przyjrzymy się dlaczego ważne jest, aby dzieci nauczyły się „wyrzucać” emocje, a nie gromadzić je w sobie. Przedstawię również prostą i skuteczną zabawę, która pomoże dzieciom zrozumieć, jak istotne jest uwalnianie emocji w konstruktywny sposób. Dzięki tym informacjom rodzice i specjaliści będą mogli lepiej wspierać dzieci w ich emocjonalnym rozwoju, pomagając im zbudować zdrowe nawyki zarządzania emocjami już od najmłodszych lat.
Rozpoznawanie sygnałów płynących z ciała podczas przeżywania emocji jest kluczowym elementem zdrowego rozwoju emocjonalnego i psychicznego, zarówno dla dzieci, jak i dorosłych. Badania naukowe dowodzą, że świadomość tych sygnałów może znacząco wpłynąć na nasze zdolności do radzenia sobie z emocjami oraz na ogólne zdrowie psychiczne.
Emocje i ciało są ze sobą nierozerwalnie związane. Kiedy przeżywamy różne emocje, nasze ciało reaguje w specyficzny sposób. Na przykład, lęk może wywoływać przyspieszone bicie serca, napięcie mięśni i trudności w oddychaniu, podczas gdy radość może prowadzić do uczucia lekkości i zwiększonej energii. Badania wykazały, że osoby, które potrafią rozpoznawać te fizyczne sygnały, są bardziej świadome swoich emocji i lepiej radzą sobie ze stresem (Feldman Barrett, L., 2017).
1. Lepsza regulacja emocji.
Rozpoznawanie sygnałów z ciała pozwala na wcześniejsze zauważenie i zrozumienie swoich emocji. Dzięki temu możemy szybciej i skuteczniej reagować na sytuacje stresujące, co pomaga w lepszej regulacji emocji. Osoby, które mają wyższą świadomość ciała, częściej stosują strategie radzenia sobie ze stresem, co prowadzi do lepszego zdrowia psychicznego (Saxbe, D., 2021).
2. Redukcja stresu i lęku
Zrozumienie, jak ciało reaguje na stres, może pomóc w redukcji objawów lęku i stresu. Kiedy jesteśmy świadomi fizycznych objawów stresu, takich jak napięcie mięśni czy przyspieszone tętno, łatwiej nam sięgnąć po techniki relaksacyjne, które pomagają uspokoić ciało i umysł (Gross, J. J., 2013).
3. Poprawa zdrowia fizycznego
Długotrwały stres i nierozpoznane emocje mogą prowadzić do problemów zdrowotnych, takich jak choroby serca, problemy z układem trawiennym czy bóle głowy. Świadomość ciała i odpowiednie reagowanie na sygnały płynące z ciała może pomóc w zapobieganiu tym problemom. (McEwen, B. S., 2007).
4. Lepsze relacje interpersonalne
Osoby, które potrafią rozpoznawać swoje emocje i sygnały ciała, są często bardziej empatyczne i lepiej rozumieją emocje innych. Dzięki temu mogą budować zdrowsze i bardziej satysfakcjonujące relacje interpersonalne (Goleman, D., 1995).
Aby dziecko lepiej zrozumiało wpływ emocji na nasze ciało warto sięgnąć po zabawę. Samo mówienie o emocjach to za mało. Poniżej zamieszczam propozycję zabawy, którą możecie wykorzystać w domu jak również podczas zajęć z edukacji emocjonalnej w grupie.
Potrzebna Ci będzie zabawka blooming ballon- pękający balon (zobacz filmik)
Zaczynając zabawę tłumaczę dziecku, że doświadczając różnych sytuacji przeżywamy emocje, które bardzo często gromadzą się w naszym ciele. Pytam jakie emocje ono najczęściej przeżywa. Wybieramy z dzieckiem jedną emocję, która jest dominująca i wpływa na jego funkcjonowanie. Najczęściej jest to złość.
Dmucham balon i wkładam go do stelaża. Tłumaczę dziecku, że ma sobie wyobrazić, że ten balon to jest jego ciało. Proponuję dziecku, że teraz będziemy przywoływać różne sytuacje, które wywołują w nim uczucie złości. Za każdym razem, gdy dziecko opowie o jakimś zdarzeniu wkłada patyczek w otwór znajdujący się w stelażu. W trakcie pytam dziecko co się dzieje z balonem? Czy jest napięty? Co będzie, jeśli nagromadzi się więcej złości? Omawiam z dzieckiem sytuacje tak długo aż balon pęknie.
Pytam dziecko do czego można porównać przebicie balona? Jeśli pracujemy nad złością możemy to pęknięcie balona porównać do uderzenia kogoś, zniszczenia jakiejś rzeczy, krzyku. Zwracamy również uwagę na objawy somatyczne które mogą się pojawić podczas wybuchu złości np. ból brzucha, głowy, duże napięcie.
W dalszej części ćwiczenia możemy z dzieckiem poszukać sposobów radzenia sobie z napięciem wynikającym z przeżywanej emocji. Wspólnie omawiamy różne możliwości wyładowania, by nie doprowadzić do „wybuchu”. Poprzez to ćwiczenie pokazujemy, że gromadzenie emocji w sobie prowadzi do wielu niekorzystnych czynników, które wpływają na otoczenie i na samo dziecko.
Jak Wam się podoba ta propozycja?
Pamiętajcie, że świadomość sygnałów płynących z ciała jest fundamentalnym elementem zdrowia emocjonalnego. Dzieci, które uczą się rozpoznawać te sygnały, rozwijają umiejętności, które będą im służyć przez całe życie. Edukacja emocjonalna, która obejmuje zrozumienie powiązań między ciałem a emocjami, może przynieść liczne korzyści, w tym lepszą regulację emocji, redukcję stresu, poprawę zdrowia fizycznego i lepsze relacje interpersonalne.
Goleman, D. (1997). Inteligencja emocjonalna. Media Rodzina.
Feldman Barrett, L. (2017). How emotions are made: The secret life of the brain. Houghton Mifflin Harcourt.
Saxbe, D. (2021). Interoception in the wild: Perceiving internal bodily states in the context of daily life. Current Opinion in Psychology, 41, 109-113.
Gross, J. J. (2013). Emotion regulation: Taking stock and moving forward. Emotion, 13(3), 359-365.
McEwen, B. S. (2007). Physiology and neurobiology of stress and adaptation: Central role of the brain. Physiological Reviews, 87(3), 873-904.
